De schoonheid van ijskristallen – door Sabine Plat

Over ijskristallen zijn al vele boeken vol geschreven. Dat is ook niet verwonderlijk want ijskristallen zijn een wonderlijk fenomeen: zoals er geen twee mensen precies gelijk zijn, zijn ook geen twee ijskristallen precies gelijk. En toen ik me er wat verder in verdiepte, kwam ik een aantal mooie dingen tegen.

Als we in de winter worden getrakteerd op sneeuw, zien we eigenlijk per vlok honderden of duizenden samengepakte ijskristallen. Een enkel ijskristal is hooguit een paar millimeter in diameter.

Afb. 1 t/m 4

IJskristallen worden gevormd als waterdamp in de lucht bevriest. En er zijn microscopisch kleine stofdeeltjes nodig, bv. van zand, as, roet-of teerdeeltjes om te dienen als vrieskern, of kristallisatiekern. Alle ijskristallen beginnen op dezelfde manier: het begint met een hexagonale (zeskantige) basisvorm (afb. 1). Met wat mogelijke varianten daarvan (afb. 2 en 3). Dat het zes kanten heeft, heeft te maken met de rangschikking van de watermoleculen. (afb. 6.) Ook is het de efficiëntste vorm, wat betreft de energie die er voor nodig is. ¹⁾

Afb. 6

Uit de zes hoeken ontspruiten vervolgens de takken, of armen. En terwijl het kristal zich door de wolken beweegt, groeien die armen uit. Hoe die armen eruit komen te zien, wordt bepaald door de wisselende temperaturen en vochtigheidsgraad die het kristal ondergaat tijdens z’n reis door de wolken. En omdat geen twee sneeuwkristallen precies dezelfde weg door de wolken volgen terwijl ze vallen, lijken er geen twee precies op elkaar. Er zijn namelijk zóveel verschillende mogelijkheden waarop de armen kunnen vertakken (wiskundig is dat uitgerekend: 10¹⁵⁸ – een 1 met 158 nullen erachter!). Dat zijn zelfs veel meer mogelijkheden, dan er atomen in het heelal zijn!! (dat zijn er, volgens de deskundigen, 10⁸⁸.) ²)

Bijzonder aan ijskristallen is, dat aan de vorming ervan geen blauwdruk en genetische code ten grondslag ligt. Het is immers geen biologisch proces, geen levend wezen. En het ontstaan van de zijtakken, vanaf een basisvorm überhaupt, vraagt zelfs een zekere mate van groei-instabiliteit.

Ook bepaalt de groeisnelheid, hoe de takken eruit komen te zien. Snelle groei veroorzaakt wat chaotischer uitziende takken, langzame groei veroorzaak mooiere, symmetrische vormen. Chaos en orde spelen beide een rol in de vorming van ijskristallen, en dit maakt het proces ook zo fascinerend.

Afb. 5

En dan is het ook nog zo, dat niet alle ijskristallen zeskantig zijn. Er ontstaan soms ook heel vreemd gevormde ijskristallen in de wolken (afb. 4). Men weet niet precies hoeveel verschillende typen ijskristallen er voorkomen, maar er zitten heel gekke, rare, en vreemde exemplaren bij (afb. 5).

De vorm en ontwikkeling van ijskristallen doet me denken aan bepaalde aspecten van het mens-zijn.

De zeskantige vorm doet me natuurlijk meteen denken aan de Hebreeuwse letter wav ו, die als getalswaarde zes heeft – en die symbool staat voor de mens.

Elk mens begint op dezelfde manier: als embryo, waarbij in eerste instantie alle embryo’s er hetzelfde uitzien. Maar in aanleg is elk mens weer verschillend en uniek, en dat wordt duidelijk naarmate een (ongeboren) kind groeit en zich ontwikkelt. Ook ijskristallen beginnen bijna allemaal op dezelfde manier, zoals boven uitgelegd, met een zeskantige basisvorm.

Hoe een mens vervolgens “er uit komt te zien” wordt bepaald door zaken als erfelijke factoren en levensomstandigheden. Maar ook voor een groot deel door de weg die een mens aflegt door het leven. En een ijskristal “kiest” z’n weg niet zelf – wij mensen voor een deel wel, maar ook niet altijd. Ons karakter wordt deels bepaald door afkomst, maar ook deels door onze reactie op gebeurtenissen en ervaringen, onze eigen keuzes etc. En hebben wij ook niet tijd nodig, om goed te groeien? Groei kan je meestal niet verhaasten…

En nog iets: in tegenstelling tot wat veel prachtige afbeeldingen van ijskristallen ons misschien doen denken: de meeste ijskristallen zijn niet precies symmetrisch! De meest voorkomende ijskristallen hebben juist allemaal wel iets wat “scheef” is. Natuurlijk zoeken fotografen juist graag die bijna-perfecte, symmetrische ijskristallen op. Maar dat zijn de uitzonderingen.

Zo is het ook met ons mensen. De knappe mensen met mooie, symmetrische gezichten en mooie lichamen, zijn graag gezien door fotografen. Maar de meesten van ons hebben allemaal wel iets “scheefs”. Maar weer een mooie overeenkomst. En ja, er lopen soms ook héle aparte en eigenaardige figuren rond, net zoals er soms hele rare ijskristallen voorkomen…

Afb. 7

IJskristallen worden wel vergeleken met juwelen. In Job 38:22 wordt gesproken over “de schatkamers van de sneeuw”. Al die ijskristallen lijken op kleine diamanten. Het licht kan er prachtig op en door vallen. Elk kristal fungeert namelijk als een miniatuur-lens. Bij zeskantige kristallen valt het licht via het ene facet naar binnen, en verlaat het kristal weer via het tegenoverliggende facet. Het licht ‘breekt’ daarbij in een hoek van 22 graden. (Mooi: het Hebreeuwse alfabet bestaat uit 22 letters.) Hierdoor kan bijvoorbeeld een prachtige halo ontstaan rondom de maan (afb. 7).

En ja, over juwelen gesproken, mogen wij mensen niet ook weten, dat we zo kostbaar zijn in Gods ogen…?

De sneeuw wordt in de Bijbel geassocieerd met witte wol, maar ook met melaatsheid. De eerste keer dat sneeuw in de Bijbel wordt genoemd, is in Exodus 4:6: “De HEERE zei verder tegen hem (Mozes): Steek toch uw hand in uw boezem. En hij stak zijn hand in zijn boezem en haalde hem weer tevoorschijn, en zie, zijn hand was melaats, wit als sneeuw.”

Zo kunnen wij mensen zijn… zuiver, maar ook (heel erg) verkeerd…

Maar in bijvoorbeeld Psalm 51:9 lezen we “Ontzondig mij met hysop, dan zal ik rein zijn, was mij, dan zal ik witter zijn dan sneeuw.”

Heel mooi is Markus 9:3: “En Zijn kleren werden blinkend, zeer wit, als sneeuw, zo wit als geen wolbewerker op aarde ze kan maken.” En Openbaring 1:14: “en Zijn hoofd en haar waren wit, als witte wol, als sneeuw, en Zijn ogen waren als een vuurvlam,”. En wij mogen op Hem gaan lijken…

Het loont weer de moeite naar het Hebreeuwse woord te kijken. Voor sneeuw is dat sheleg of shaleg, שָֽׁלֶג. Van rechts naar links zien we de Shin ש, de Lamed ל en de Gimel ג.

De Shin ש betekent tand en staat voor: vermalen, het verleden verwerken. De Shin lijkt op drie Wav’s ו ו ו (Wav is haak, verbinding, zoals de mens dat is tussen aarde en hemel). Ook de “Godsstad-letter” genoemd (van Yerushalayim). Getalswaarde 300.

De Lamed ל: wijst op prikstok, uittrekken. Getalswaarde 30.

De Gimel ג: wijst naar de derde dag, ook naar kameel, beweging. Getalswaarde 3.

Op de derde dag stond onze Heer op uit de dood, kwam er weer beweging, in Zijn dood en opstanding mogen wij mee, ten leven. De Gimel en de Lamed duiden beide op beweging: ‘weg van huis’, het kind dat volwassen wordt, en ‘weg uit het diensthuis,’ om een vrij mens te worden voor Gods aangezicht. De Lamed als ‘prikstok van de kamelendrijver of de stimulans van de leraar, die de leerling ‘prikt’ om met de studie te beginnen of aan de gang te blijven. En ook om ‘afscheid te nemen van Egypte, wat geen kleinigheid is’ (Alephcursus Hebreeuws in Zes dagen, blz. 87). En daarbij moeten we ons verleden ook verwerken, vermalen, verteren om het goede ervan op te nemen. Maar naarmate we terugkijken, ‘des te meer we ons ook bewust kunnen worden van onze tekorten en onze schuld. Schulden die moeten worden beleden, en vereffend.’ (blz. 150-151). De reis die we als mensen Gods moeten maken. Met als einddoel: het Koninkrijk Gods, waarbij Zijn Onderwijs tenslotte vanuit Tsion, Jeruzalem, over de hele aarde zal gaan om de volken te onderwijzen, en de vrede wereldwijd zal zijn.

(mooi ook dat zeskantige kristallen doen denken aan de Magen David, de Davidsster).

Heel mooi, die getalswaarde van dit woord: 300, 30 en 3! In die volgorde, en opgeteld 333. Drie verwijst ook weer naar God: Vader, Zoon en Geest. En wij mensen, als beelddragers van God, zijn ook drievoudig: ziel, geest en lichaam. En zoals geen twee mensen gelijk zijn, is geen sneeuwkristal gelijk aan een andere. Elk exemplaar is uniek. Een prachtige illustratie van hoe God ons ook in de schepping toont, hoeveel Hij van ons houdt.

1)https://www.nemokennislink.nl/publicaties/anatomie-van-een-ijskristal/

2) https://weet-magazine.nl/de-wereld-van-ijskristallen/

Bronnen:

www.herzienestatenvertaling.nl

www.biblehub.com

Materiaal Studiehuis Reshiet (o.a. De Alephcursus Hebreeuws ‘in Zes dagen’)

Weet Magazine

www.snowcrystals.com

https://wetenschap.infonu.nl/weer/149928-prachtige-sneeuw-en-ijskristallen.html

Astronomy Picture of the Day (NASA) – https://apod.nasa.gov/apod/astropix.html

foto’s gebruikt met toestemming